Thế nào là câu đặc biệt?
Thế nào là câu đặc biệt? Theo sách Ngữ Văn 7 định nghĩa câu đặc biệt là kiểu câu được cấu tạo không theo một quy tắc ngữ pháp nào. Cấu tạo câu riêng không nhất thiết phải có đầy đủ chủ ngữ, vị ngữ mà có thể thay thế bằng các từ ngữ ngắn gọn, nhấn mạnh.
Cũng chính từ đặc điểm này mà nhiều người thường nhầm lẫn giữa câu riêng và câu rút gọn.
Tác dụng của việc tách câu
Các câu riêng biệt được diễn đạt dưới những hình thức khác nhau nhưng đều hướng tới những mục đích chung nhất, đó là:
- Thể hiện cảm xúc của người viết hoặc người nói
Đôi khi, có những câu chuyện truyền cảm hứng, những bài học hay hay những vấn đề mà người viết, người nói khó kìm được cảm xúc thật của mình. Chúng được diễn đạt thành những mệnh đề, câu riêng biệt và thường không tuân theo cấu trúc chủ vị nào. Tuy nhiên, người nghe hay người đọc vẫn có thể hiểu đầy đủ nội dung, tư tưởng mà người nói, người viết truyền đạt.
- Xác định thời gian và địa điểm của sự kiện
Các câu riêng có chức năng thông tin về thời gian, địa điểm diễn ra sự việc, sự việc mà đoạn hướng tới. Do đặc điểm là các thành phần câu đã bị loại bỏ không thể lấy lại được nên thông tin mà người viết truyền tải đến người đọc thông qua các câu riêng biệt đều cung cấp thông tin chính xác, trung thực.
- Liệt kê sự vật, sự kiện hoặc hành động
Việc liệt kê nhằm mục đích xác định sự hiện diện, tồn tại hoặc thông báo về các hành động liên tiếp của thực thể. Một câu ví dụ cụ thể thể hiện tác dụng này là: “Chiều làng quê mát quá. Tiếng chim. Tiếng gió.” Như vậy, trong câu trên có hai câu riêng biệt đặt cạnh nhau, để liệt kê những âm thanh của buổi chiều nơi ấy.
- Chức năng Gọi – Trả lời
Có trường hợp câu mang sắc thái gọi, đáp, chào… như: “Lan ơi! Cấm ah! xếp thành câu riêng. Đây còn được gọi là câu riêng ngắn gọn nhất nhưng vẫn cung cấp đầy đủ ý nghĩa, giúp người nghe dễ hiểu, dễ hiểu.
Các câu riêng lẻ ngắn hơn
Các câu tốt nhất và ngắn nhất là những câu bao gồm một từ duy nhất. Tuy nhiên, những câu này phải được đặt trong những tình huống cụ thể thì người đọc, người nghe mới hiểu hết được ý nghĩa.
Ví dụ, “Nhuộm! Màu!”
Nếu đặt riêng lẻ, người nghe sẽ rất khó phân biệt và hiểu nội dung. Và nếu đặt trong một bối cảnh như:
Một đứa con trai! Tô màu nó! Chờ tôi”
B: “Nhanh lên”
Người nghe có thể dễ dàng hiểu rằng họ là hai người bạn gặp nhau và đi cùng nhau. Tuy nhiên, Sơn đã đi trước và người bạn kia gọi điện yêu cầu Sơn chờ cùng.
Một số câu đặc biệt ngắn, gồm hai từ, thường được dùng để bộc lộ cảm xúc. Ví dụ, “Than ôi! Tại sao số tôi lại xui xẻo và khốn khổ như vậy?”. Đẹp: “Trời ơi! Cô giáo và các em đứng cạnh nhau mà rơm rớm nước mắt”.
Ví dụ về câu riêng biệt
Khi nắm được khái niệm thế nào là câu tách, ta sẽ rất dễ dàng cho ví dụ, đặt 1, 2, 3, 4 hay viết đoạn văn có chứa câu tách. Một số ví dụ điển hình của loại câu này là:
- Riêng câu xác định thời gian
“Một đêm mùa đông. Cái lạnh cắt da cắt thịt tan thành sương mù bao phủ cả thành phố.”
- Tách các câu liệt kê các hành động
“Cả nhóm khán giả náo động. Tiếng cười. La hét. Vỗ tay của bạn.”
- Tách câu gọi và câu trả lời
“Tôi có thể! Đi học thôi.”
Chào
Trả lời: “Ai đặt cái bình ở đây?”
B: “Lan! Là Lân!”
- Câu đặc biệt bộc lộ cảm xúc
“Ồ! Cuối cùng tôi cũng làm được rồi.”
Trong một số đoạn văn hoặc ngữ cảnh, sự xuất hiện của các câu riêng biệt cũng liên tiếp hoặc xen kẽ.
Ví dụ,
Con trai: “Bố! Bố! Em được 10 điểm môn Văn.” (câu thốt ra)
Cha: “Được rồi! Tôi sẽ mua cho bạn một bộ đồ chơi.” (biểu thức câu)
Chào
“Ôi! Vậy là Hà Nội đã chính thức vào đông. Gió. Mưa. Lạnh. Kí ức về mùa đông năm ấy ngồi bên bếp lửa sưởi ấm lại ùa về.” (câu bộc lộ cảm nghĩ và câu liệt kê sự việc).
Đây là kiến thức chung về câu riêng. Hy vọng rằng, những sự cố này có thể giúp bạn hiểu rõ hơn về khái niệm và cách xác định các câu cụ thể. Ngoài ra, để đảm bảo và nâng cao kiến thức của mình, bạn đọc có thể tham khảo thêm bài soạn câu riêng lớp 7 hoặc thư viện trực tuyến Violet để nắm rõ hơn.