Thở là một hoạt động vô cùng quan trọng để duy trì sự sống. Vì vậy, khi hệ hô hấp gặp vấn đề sẽ kéo theo những ảnh hưởng xấu đến quá trình hô hấp và sức khỏe con người. Trong bài viết này, chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu quá trình hô hấp là gì, tốc độ hô hấp và Hệ hô hấp là gì?? Từ đó biết cách bảo vệ đường hô hấp của mình!
NỘI DUNG
Thở là gì?
Thở là hoạt động lấy khí oxi từ môi trường bên ngoài để cung cấp cho cơ thể và thải khí cacbonic. Lượng oxy nhận được không chỉ cung cấp cho phổi mà còn được bơm đến mọi tế bào sống của cơ thể. Đây là hoạt động nhằm bảo toàn tính mạng con người, đảm bảo cho mọi cơ quan, hoạt động trong cơ thể có thể phát triển bình thường.
Hơi thở bao gồm những gì?
Quá trình hô hấp liên tục cung cấp khí oxi cho các tế bào trong cơ thể và loại bỏ khí cacbonic nhờ sự trao đổi khí của tế bào.
Để quá trình hô hấp diễn ra thuận lợi, mỗi cơ quan hô hấp sẽ có một chức năng riêng. Hơi thở được chia thành 3 giai đoạn chính:
- Lịch sử hô hấp: Trao đổi khí giữa phổi và môi trường
- Trao đổi khí ở phổi: khí cacbonic từ máu vào tế bào phổi và khí oxi từ tế bào phổi vào máu
- Trao đổi khí ở tế bào: Ôxi từ máu được bơm vào tế bào, khí cacbonic ra khỏi tế bào.
Ý nghĩa và vai trò của hơi thở
Hệ hô hấp có vai trò quan trọng trong việc dẫn khí, trao đổi khí để duy trì hoạt động sống của cơ thể. Nó cung cấp oxy cho các tế bào, tạo ra năng lượng ATP và loại bỏ carbon dioxide khỏi cơ thể.
Tốc độ hô hấp là gì?
Tỷ lệ hô hấp là thước đo số lần thở mỗi phút.
Nhịp thở của con người được điều hòa và kiểm soát bởi trung tâm hô hấp.
Nguyên tắc theo dõi nhịp thở
15 phút trước khi đo tần số thở, người được đo cần được nghỉ ngơi, không hoạt động mạnh.
Để đảm bảo kết quả đo nhịp thở chính xác, cần chú ý đến việc sử dụng các chất kích thích hô hấp hoặc các hoạt động ảnh hưởng đến hô hấp trước khi đo.
Máy thở phải theo đúng kỹ thuật để theo dõi nhịp thở
Kết quả đo nhịp thở phải được ghi chính xác, rõ ràng.
Chỉ số hô hấp bình thường
Chỉ số hô hấp bình thường được xác định bởi tốc độ hô hấp.
Nhịp thở bình thường sẽ có những đặc điểm hoặc dấu hiệu sau: hơi thở đều đặn, không khí qua mũi chậm và sâu.
Theo thống kê nghiên cứu của WHO, nhịp thở bình thường ở người lớn là khoảng 16-20 lần/phút, tần số thở đều, biên độ thở vừa phải, nhịp thở mạnh, thời gian thở ra ngắn.
Ở trẻ em và người già, hệ hô hấp chưa trưởng thành hoặc đã già nên nhịp thở sẽ khác so với người lớn có nhịp thở bình thường.
- Trẻ sơ sinh: 40-60 lần/phút
- Trẻ dưới 6 tháng: 35-40 lần/phút
- Trẻ 7-12 tháng: 30-35 lần/phút
- Trẻ 2-3 tuổi: 25-30 lần/phút
- Trẻ 4-6 tuổi: 20-25 lần/phút
- Trẻ em từ 7 đến 15 tuổi: 18 -20 lần/phút
Cấu trúc của hệ hô hấp
Hệ hô hấp trên được chia làm 2 phần, lấy nắp thanh quản làm ranh giới, gồm:
- Thở trên (ở nắp thanh quản) gồm: mũi, xoang, hầu, hầu, thanh quản. Nó chịu trách nhiệm hút không khí ra khỏi cơ thể, làm ẩm, làm ấm và lọc không khí trước khi vào phổi.
- Hụt hơi (dưới nắp thanh quản) gồm: khí quản, cây phế quản, phế nang, màng phổi, phổi,… Chịu trách nhiệm lọc không khí và trao đổi khí..
Cấu tạo và chức năng các bộ phận của hệ hô hấp
Hệ hô hấp gồm 6 bộ phận chính: mũi, hầu, thanh quản, khí quản, phế quản và phổi
1. Mũi
Phần đầu tiên của hệ thống hô hấp. Mũi bao gồm ba phần: mũi bên ngoài, mũi bên trong hoặc khoang mũi và xoang cạnh mũi.
Chức năng: dẫn khí, làm sạch và sưởi ấm không khí trước khi vào phổi và còn là cơ quan khứu giác.
- Các bệnh thường gặp: Nghẹt mũi, viêm xoang, viêm mũi dị ứng, lệch vách ngăn mũi,…
2. Hầu – yết hầu
Là nơi tiếp giáp giữa thức ăn và đường hô hấp, nơi đây rất nhạy cảm và dễ mắc bệnh, hầu chứa vòm họng và vòng bạch huyết của amidan…
Chức năng: bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân xấu từ bên ngoài, khi họng bị viêm sẽ lan xuống thanh quản, phế quản…
- Các bệnh thường gặp: Viêm họng hạt là bệnh thường gặp bởi họng là bộ phận nhạy cảm nhất, nơi tiếp xúc nhiều nhất với mầm bệnh, bảo vệ họng sẽ giúp tránh được các bệnh về đường hô hấp.
Viêm họng hạt có nhiều dạng khác nhau, nguyên nhân và triệu chứng của bệnh cũng khác nhau. Nhìn chung, viêm họng hạt được chia thành 2 dạng là viêm họng cấp tính và mãn tính.
Trong đó, viêm họng cấp được chia thành viêm họng đỏ, viêm họng trắng và viêm họng loét. Còn đối với viêm họng mãn tính thì bao gồm viêm họng hạt, viêm họng teo, viêm họng quá phát.
3. thanh quản
Nó bao gồm sụn và các sợi cơ cùng với hệ thống mạch máu và thần kinh.
- Chức năng: Chức năng chính của thanh quản là phát âm, lời nói được thoát ra do tác động của khí thở ra vào các nếp gấp của thanh quản, độ căng và vị trí của các nếp gấp thanh quản sẽ ảnh hưởng đến tần số của giọng nói. .
- Các bệnh thường gặp: Viêm thanh quản, u hạt dây thanh âm, dị tật, câm bẩm sinh, v.v.
Nguyên Nhân Gây Ho và Nấc: Ho là một phản xạ thở, trong đó các dây thanh quản đóng mở đột ngột dẫn đến việc đẩy không khí ra ngoài qua miệng và mũi.
Nấc là một phản xạ hít vào, phát sinh từ sự co thắt đột ngột của cơ hoành thanh môn đóng một phần hoặc hoàn toàn.
4. Khí quản
Đó là một ống dẫn khí hình lăng trụ nối từ dưới thanh quản dọc theo đốt sống cổ thứ 6 với hệ thống phế quản của phổi. Cuối cùng, khí quản chia thành 2 đoạn nối với 2 phế quản chính là khí quản phải và trái. Ở cấp độ của đốt sống ngực thứ 4 hoặc thứ 5, nó thuộc về hệ thống hô hấp dưới.
- Chức năng của khí quản: Nó di chuyển không khí vào và ra, điều chỉnh lượng không khí đi vào phổi và tăng cường trao đổi khí ở phổi.
- Các bệnh thường gặp của khí quản: Chèn ép khí quản do u khí quản, hẹp khí quản,…
5. Phế quản
Chia làm hai phe:
- Phế quản chính bên phải bao gồm: 10 phế quản phân thùy, chia làm 3 nhánh chính là phế quản thùy trên, phế quản thùy giữa và phế quản thùy dưới. Với 3 thùy phổi phải tương ứng: thùy trên, thùy giữa, thùy dưới.
- Phế quản chính bên trái bao gồm: 10 phế quản phân thùy, chia thành 2 nhánh lớn là phế quản thùy trên và phế quản thùy dưới, tương ứng với 2 thùy của phổi trái: thùy trên và thùy dưới.
- Chức năng của phế quản: Các phế quản có nhiệm vụ đưa không khí từ ngoài vào phế nang và ngược lại. Phế quản có hình nhánh, phân nhánh ở các thùy phổi.
- bệnh thường gặp: viêm phế quản, hen phế quản, giãn phế quản, u phế quản,…
6. Phổi
Người bình thường sẽ có 2 lá phổi, được tạo thành từ các thùy. Thông thường, phổi trái nhỏ hơn phổi phải. Theo nghiên cứu khoa học và kiểm chứng thực tế, mỗi lá phổi có dung tích khoảng 5 lít khi hít vào mạnh. Phổi bao gồm mặt ngoài, mặt trong và màng phổi.
- Chức năng phổi: Trao đổi oxy và CO2. Sự trao đổi khí này diễn ra trên toàn bộ bề mặt bên trong của phế quản và phế nang, được bao phủ bởi màng nhầy với nhung mao siêu mịn rung động để trục xuất các vật thể lạ.
Các tế bào phổi còn có chức năng giúp cơ thể duy trì các tế bào biểu mô và mô có thể sống được. Chúng tạo thành một hàng rào ngăn cản sự di chuyển quá mức của các phân tử nước và protein vào mô kẽ, tham gia vào quá trình chuyển hóa và tổng hợp các chất quan trọng.
- Các bệnh phổi thường gặp: Viêm phổi, lao phổi, u phổi…
Chắc hẳn mỗi chúng ta đều hiểu rõ về quá trình hô hấp, cũng như cấu tạo và chức năng của hệ hô hấp. Từ đó, bạn có cái nhìn toàn diện về đặc điểm của từng bộ phận, cách nhận biết các bệnh viêm đường hô hấp. Từ đó có cách phòng tránh bệnh và bảo vệ sức khỏe hiệu quả.